Dünyadan yaşlı LGBTİ+’lar için apartman kompleksleri, komünler ve hizmetler
20/01/2021 | 17 Mayıs
Yaşlı LGBTİ+’lar için dünyadan yaşam merkezi örneklerini derledik.
17 Mayıs Derneği 40+ Lubunya Çalışma Grubu’nun, Kaos GL iş birliğiyle, Temmuz ayından başlayarak Şubat 2021’e kadar devam edecek “Yaşlı LGBTİ+’lar projesi son iki ayına girdi. Proje 1 Temmuz’da başlamıştı, Şubat 2021 sonunda ise sona erecek.
LGBTİ+ Yaşlı Hakları ve Sorunlarına Dair Bilgiler ve Yurtiçinden ve Dünyadan İyi Örnekler Toplamak Amaçlı Çevrimiçi Araştırma sonuçlarının da yer aldığı “Yaşlı LGBTİ+’ların Hakları ve Sorunları ile Dünyadan Örnekler Çalışma ve Araştırma Raporu” kitabının Türkçe versiyonuna bu linkten, İngilizce versiyonuna bu linklerden ulaşabilirsiniz.
LGBTİ+ Yaşlı Hakları ve Sorunlarına Dair Bilgiler ve Yurtiçinden ve Dünyadan İyi Örnekler Toplamak Amaçlı Çevrimiçi Araştırma tüm dünyadaki bazı iyi örnekleri ve yaşlı LGBTİ+’ların hakları ve sorunları konusunda bilgileri bir araya getiriyor. Bu dünyadan örnekler, ABD ve Kanada’dan emeklilik toplulukları (emekli evleri), bakım evleri, karavan parkları; Amerika’dan apartman kompleksleri/rezidanslar/diğer; tüm dünyadan bazı örnek örgütler; dünyadan komün yaşam örnekleri ve yaşlı LGBTİ+’lar için hizmet sağlayan merkezlere ek olarak, yaşlı LGBTİ+’lar konusundaki ağlar ve diğer iyi çalışmaları gözler önüne seriyor.
Bu örneklerde ve örgütler tarafından yapılan çalışmalarda ortak nokta, yaşlıların hayatlarını haklarına uygun olarak sürdürmelerinde tek beden herkese uyar yaklaşımı yerine, kişilerin bireysel özelliklerine odaklanılması, yaşlıların gündelik yaşama katılımı ve sosyal ilişkilerini sürdürebilmesi konusunda etkileşimde oldukları yapısal çevrenin erişilebilirliğinin ve kullanılabilirliğinin sağlaması, tüm kullanıcıların ihtiyaçları, beklentilerini ve tahayyüllerini odağına alan, bağımsız ve eşitlikçi kullanıma yönelik planlama ve tasarımla oluşturulmaları. Arkadaş bağları, hayatla bağı koparmama, aktif etkinliklere katılmanın yaşlıyken önemli olduğundan yola çıkarak dünyada pek çok LGBTİ+ dostu veya LGBTİ+’lara yönelik hizmet sağlayan pek çok yaşam merkezleri bulunuyor.
ABD’den iyi örnekler
Bu merkezlerin ABD’deki bazı örnekleri ise şöyle:
- Fountaingrove/Fountaingrove Lodge, Santa Rosa, California’da yer alan bu topluluk olup yaşlı LGBTİ+’lar için sürekli hizmet sunan ilk topluluklardan biri. Her bir kişiye, içerisinde balkon alanı, mutfak ve her türlü imkanın yer aldığı daireler tahsis edilmiş. Ayrıca spor salonları, oturma alanı ve spa, bahçeler, yüzme havuzları ve kapalı otopark gibi geniş alanlara sahip. Beş yıldızlı, lüks ve tam teşekküllü olan bu merkezde, aktif ve bağımsız olarak, evcil hayvanlarla birlikte yaşam sürdürmek mümkün. Uzman personel hizmeti, özel diyete uygun yemek imkanı, temizlik hizmeti gibi ihtiyaçları da karşılayan bu merkezde, alzheimer ve demans konusunda özel hizmet imkanı da yernalıyor. Düzenlenen etkinlikler arasında çikolata partileri, şarap geceleri, golf turnuvası ve onur haftası etkinlikleri yer alıyor.
- Seashore Point, 55 yaş ve üzeri yaşlı LGBTİ+’lar için yerleşim bölgesi, Massachusetts/ Provincetown’un merkezinde yer alıyor. Bünyesinde, çok çeşitli olanaklara ve kişisel sağlık hizmetlerine kolay erişim sağlayacak şekilde tasarlanmış evler bulunuyor. Tek yataklı ve çift yataklı ev seçeneklerine ek olarak, özel yemek odaları, çok amaçlı bir etkinlik odası, tam donanımlı bir fitness merkezi, kütüphane, geniş park yerlerini kullanıma sunuyor. Bu sitede bir sağlıklı yaşam merkezi bulunuyor. Sağlık ihtiyaçları ortaya çıkarsa, evde sağlık veya refakatçi hizmetlerinden faydalanmak veya profesyonel rehabilitasyon departmanından yararlanmak mümkün. Yer aldığı bölge sahile ve sanatsal/kültürel etkinlikler/ festivaller bölgesine yakın olduğundan, topluca ya da bireysel olarak çeşitli aktivitelere erişim imkanı mevcut.
- Carefree Cove, Boone, Kuzey Karolina’da yer alan ve “High Country” olarak da bilinen, Appalachian dağlarının yakınında Kuzey Carolina’da konuşlanmış, yaşlı lezbiyen ve gey ev sahiplerine hizmet sağlayan bir kütük ev topluluğu. Doğal ve kırsal yaşam olanakları sunuyor. İçerisinde, aktiviteler için kulüp binası ve yürüyüş ve bisiklet parkurları yer alıyor.
- A Place For Us, Cleveland ve Lakewood, Ohio sınırında bulunan, yirmi yıllık bir çalışmanın ardından yakın zamanda açılan yaşlı LGBTİ+’ların yaşadığı yeni bir site. 24 saat acil tedavi imkanı sunuyor. Tek ve iki yatak odalı geniş dairelerden oluşuyor. Sağladığı olanaklar arasında çalışma merkezi, topluluk odası, engellilere uygun binalar, spor salonları, kütüphane, her katta çamaşır odası, meditasyon odaları, tam donanımlı mutfaklar bulunuyor.
- Spirit On Lake, Minneapolis, Minnesota’nın merkezinde yer alan ve yaşlı LGBTİ+’lara kentsel yaşam sağlayan bir yer. İçerisinde, 46 daire ve yer altı otoparkı yer alıyor. Sağladığı olanaklar arasında çamaşır odası, engelli birimleri, spor salonları, kapalı ve açık havuzlar, oyun alanları, kulüp binası yer alıyor. Etrafında bisiklet parkurları yer alıyor. Düşük gelirli kişilere sağlanan devlet destekli kuponlar ile bu merkezde ücretsiz kalmak mümkün.
- Stonewall Gardens Assisted Living, yaşlı LGBTİ+’lar için her türlü destek hizmeti sunan ilk merkezdir. Bir de Stonewall Gardens’ın Palm Springs, California’da yer alan bir merkezi var. Merkezde kalanların her türlü kişisel bakımı, özel beslenme gereksinimleri, düzenli tedavileri için gereken destek, uzman personel tarafından sağlanıyor. Stüdyo daire, tek yatak odalı daire ve ortak delüks stüdyo daire olmak üzere 3 farklı tipte 24 bungalov tarzı daireden oluşuyor. Konut sakinlerinin günlük yaşam aktivitelerine yardımcı olmak için 24 saat çalışan personeliyle, haftalık temizlik hizmetine ek olarak, kafe alanı, aktivite odaları, oturma alanları, çamaşır odaları, farklı rekreasyonel aktiviteler ve etkinlikler için ortak alanlar gibi olanaklar sunuyor. Tiyatro, alışveriş, dışarıda yemek etkinlikleri ve grup gezileri gibi aktiviteler düzenleniyor.
- The Palms of Manasota, Palmetto, Florida’da yer alıyor, yaşlı LGBTİ+’lara yer sağlayan ilk emeklilik topluluklarından. St. Petersburg ve Sarasota arasındaki Tampa Bay bölgesinde yer alıyor. 21 bağımsız ev ve 2 apartmandan oluşan 2 etap ev kompleksini bünyesinde bulunduruyor.
Yaşlı LGBTİ+’lar için apartman kompleksleri
Son yıllarda ayrıca, yaşlı LGBTİ+’lar için uygun, düşük gelirlilere hitap eden apartman komplekslerinin sayısında artış yaşandı. Bu tesisler devlet tarafından sübvanse ediliyor. Kura sistemiyle bu komplekslere yerleşmek mümkün. Bu komplekslerden öne çıkan örneklerin bazıları şunlar:
- Townhall Apartments, Chicago, Illinois’de yer alıyor. Uygun fiyatlı bir barınma girişimi olup, evsiz kalma riski altında olan ve/veya HIV ile yaşayanlara kalıcı konut ve destekleyici hizmetler sunuyor. Tesis yaklaşık 3 yıldır yaşlı LGBTİ+’lar için güvenli alan sağlıyor. Yoksullukla mücadele alanında çalışan Heartland Alliance ile Chicago’da LGBTİ+ program hizmetleri sağlayan Center on Halsted’in 25 milyon dolarlık ortak projesi.
- Crotona Senior Residences, Bronx’taki Crotona Park’ta yer alan SAGE örgütü tarafından desteklenen yaşlı LGBTİ+’lar için 65.000 metrekarelik bir alanda hizmet sunan, karma kullanımlı, 7 katlı, 82 birimlik bir konut kompleksi. Çamaşır odası, topluluk odası, kütüphane ve bahçe alanlarına sahip.
- Triangle Square, Los Angeles, Hollywood’da yer alıyor. Şimdiye kadar listelenen geleneksel emeklilik topluluklarına biraz farklı bir bakış olan bu tesis, daha uygun fiyatlı bir barınma seçeneğine ihtiyaç duyan insanlara ev sağlamak için tasarlanmış. Düşük gelirli yaşlılar için 96 daire sunuyor ve dairelerde özellikle HIV/AIDS ile yaşayan veya evsiz kalma riski taşıyan yaşlılar kalmaktadır. Gay & Lesbian Elder Housing, The Gay & Lesbian Elder Housing (GLEH) tarafından başlatılan bir girişim.
Dünyadan sivil toplum örgütleri
Dünyadaki sivil toplum örgütlerinden bazı örnekler ise şöyle:
- SAGE-National LGBT Housing Initiative: Ulusal çapta LGBTİ+’lara barınma hizmeti sağlamayı amaçlayan bir girişimdir. Yaşlılık yıllarında LGBTİ+’ların nerede yaşayacağı sorununa çözüm bulmayı, özgürlüklere haklara saygılı girişimler yaratmayı amaçlar. New York’ta LGBT dostu konutlar inşa etmek, barınma hakkına yönelik ayrımcılıklara karşı ulusal düzeyde savunuculuk yapmak, yaşlılara bakım hizmeti sağlayıcılarına LGBTİ+’ların hakları konusunda eğitim vermek, LGBTİ+’lara haklar konusunda eğitim vermek, ABD’deki inşaat firmalarının LGBT dostu konut alanlarını çoğaltmasına yardımcı olmak gibi hedeflerle yola çıkan SAGE’nin bu girişimi, Calamus Vakfı ve City Community Development tarafından destekleniyor.
- HAAG-Housing for the Aged Action Group: HAAG cinsiyet, cinsiyet ifadesi veya cinsel yönelim temelinde ayrımcılık yapmayan, Rainbow Tick akreditasyonu için çalışan bir örgütlenmedir. Rainbow Tick Akreditasyon Programı, kuruluşların LGBTİ+’lara güvenli ve kapsayıcı hizmet sunmalarını ve uygulamalarını destekler ve Rainbow Tick Standartlarını karşılayanlar için ulusal tanınırlık sağlar. Rainbow Tick Akreditasyon Programı, gönüllü bir programdır ve kuruluşların LGBTİ dostu yerine, LGBTİ kapsayıcı durumuna geçmesine yardımcı olur.
- ACON (AIDS Council of NSW): 1985 yılında Avustralya’da kurulan ve HIV/AIDS üzerine ve LGBTİ+’lar için diğer çeşitli çalışma alanlarında faaliyet gösteren bir dernek. Doğrudan Yeni Güney Galler eyaleti (NSW) hükümeti tarafından fonlanmaktadır. Geliştirdikleri Silver Rainbow Training Program/ Gümüş Gökkuşağı Yaşlı LGBTİ+’ların Bakım İhtiyaçları Konusunda Farkındalık Eğitimleri Programı ile Avustralya’da sağlık hizmeti veren merkezlere hükümet programları çerçevesinde eğitimler düzenliyor, ayrımcılıkları en aza indirmeye çalışıyorlar.
Komün yaşam örnekleri
Dünyadan Komün Yaşam Örnekleri ve Yaşlı LGBTİ+’lar için hizmet sağlayan bazı diğer merkezler ise şöyle:
- Village Hearth Cohousing, Amerika: 55+ LGBTİ+’lar için hazırlanan bir komündür. 55-73 yaşları arasında sakinlere sahiptir. Durham, North Carolina’da emekli bir çift tarafından yürütülen 13 aylık bir projedir. National Cooperative Bank’ten inşaat için kredi alarak başlatılmıştır. Nisan 2020’de bitmesi planlanmış ama henüz bitmemiştir. 60 dönüme yakın arsada, 28 ev inşa edilmiştir, araç park yerleri de ayrılmıştır. 2,600 metre karelik ortak binasında, mutfak, yemek ve toplantı odası, şömineli bir oturma bölgesi, çamaşırhane, spor odası ve sanat atölyesi yer alır. Sebze meyve ekimi için eko bahçeler mevcuttur.
- Tonic Living, Birleşik Krallık: Bu, geliştirme sürecinde olan bir komün yaşam pratiğidir. Benzer deneyimler yaşamış çeşitli geçmişlere sahip yaşlı LGBTİ+’lar için güvenli bir alan sağlama hedefiyle yola çıkmıştır. Yaşlı LGBTİ+’ların yaşlanmanın getirdiği ihtiyaçları karşılamada yaşadıkları ayrımcılık, destek yoksunluğu ve yalnızlık durumlarını ortadan kaldırmaya yönelik bu projenin, hayır kurumlarından alınan desteklerle Londra’da yakında hayata geçirilmesi planlanmaktadır.
- Villa Anders, Almanya: Almanya’da yer alan en eski LGBTİ+ konut alanlarındandır. 2009 yılında açılan bu konut kompleksi üç binadan 20 daireden oluşur, düşük gelirli kişilerin burada ikamet etmelerine olanak sağlamak için kent yönetimi tarafından sübvanse edilmektedir. Herkese açık olan bu komplekste, heteroseksüellerin oranının %10’u geçmemesine dikkat edilmektedir. Sakinlerinin üçte biri 60 yaş üstü LGBTİ+’lardan oluşmaktadır, belediyeden doğrudan destek almaktadırlar.
- Older Women in Cohousing, Inc. – WinC, Avustralya: Avustralya’da Victoria’da yaşlı kuir kadınlar için sürdürülebilir bir ortak konut topluluğu üzerinde çalışan bir kuruluştur. Victoria Women’s Trust and Lesbians, Inc örgütünden 2019 içerisinde aldığı hibelerle 20-25 kişinin kalabileceği evler inşa etmek, permakültür bahçeleri ve ortak bina kurmak için harekete geçmişlerdir. İleride kooperatifleşme çalışmalarına da başlamayı planlamaktadırlar. Şu anda arsa satın alma aşamasında olan kuruluş, tüm inşaat süreci bittiğinde mutfak, yemek odası, müzik atölyesi, marangozluk atölyesi, egzersiz odası gibi alanların da içerisinde yer alacağı bir kompleks yaratmayı hedeflemektedir.
ABD, Kanada, Avustralya, Birleşik Krallık, Almanya, Hollanda, İsveç, Danimarka, İsviçre, Brezilya, Norveç, İspanya, Moldova, Finlandiya, Belçika ve İsviçre’de de benzer örgüt ve merkezler bulunmakta. Tüm bu örgüt ve merkezlere dair bilgilerin çok daha fazlası, “Yaşlı LGBTİ+’ların Hakları ve Sorunları ile Dünyadan Örnekler Çalışma ve Araştırma Raporu” kitabında bulunuyor.